Η αυτοεκτίμηση διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός παιδιού. Με τον όρο αυτοεκτίμηση εννοούμε τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας καθώς και την αποδοχή του ακριβώς όπως είναι. Αυτό προϋποθέτει να γνωρίζουμε τις ικανότητες και τη σημαντικότητά μας. Η θετική εικόνα του εαυτού, η πίστη μας προς αυτόν και τις ικανότητές μας, μπορούν να επηρεάσουν την επιλογή των ενδιαφερόντων μας, τις προσπάθειες που καταβάλλουμε σε κάθε τομέα της ζωής μας και την αξιοποίηση των χαρισμάτων και ικανοτήτων μας.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι πολύ σημαντικά, καθώς σε αυτή την περίοδο η οικογένεια, το σχολείο και οι σχέσεις με τους συνομηλίκους, μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του παιδιού. Το επίπεδο αυτοεκτίμησης του κάθε παιδιού μπορεί να αποτελέσει σημαντικό σημείο αναφοράς στην επιτυχία και την ευτυχία που θα βιώσει μετέπειτα.
Ένα παιδί με μειωμένη αυτοεκτίμηση μπορεί να παρουσιάσει προβλήματα συμπεριφοράς, να αποφεύγει να δοκιμάσει νέα πράγματα ή να αναλάβει πρωτοβουλίες από φόβο για αποτυχία, να χρησιμοποιεί αρνητικά χαρακτηριστικά για τον εαυτό του, να δυσκολεύεται να κάνει νέους φίλους, να εστιάζει στις αρνητικές κριτικές, να έχει χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις και να υποχωρεί εύκολα (παθητική συμπεριφορά).
Αντιθέτως, τα παιδιά με αυξημένη αυτοεκτίμηση ζητούν βοήθεια με περισσότερη ευκολία όταν την χρειάζονται, μπορούν πιο εύκολα να υποστηρίξουν την άποψη τους, αναλαμβάνουν πιο εύκολα πρωτοβουλίες, δεν τα παρατούν όταν κάνουν λάθη, είναι πιο κοινωνικά και εστιάζουν στα θετικά τους χαρακτηριστικά.
Πως μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς:
· Αρχικά είναι σημαντικό να δημιουργήσετε ένα πλαίσιο ασφάλειας, εμπιστοσύνης και αποδοχής, μέσα στο οποίο το παιδί να νιώθει άνετα να εκφράσει τα συναισθήματά του
· Εστιάστε στις προσπάθειες του παιδιού και όχι τόσο στα αποτελέσματα του. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί να κατανοήσει ότι η αγάπη και η αποδοχή σας δεν εξαρτώνται από τα αποτελέσματά του, και ότι αξίζει την αγάπη και την εκτίμησή σας
· Αναθέστε στο παιδί πράγματα που μπορεί να κάνει καλά. Φροντίστε οι ευθύνες που θα του δώσετε να μην είναι υπερβολικά εύκολες για την ηλικία του και αποφύγετε να το βοηθήσετε με τα πράγματα που μπορεί να κάνει από μόνο του καλά
· Επαινέστε το για ότι κάνει καλά, αυτό θα το βοηθήσει να κατανοήσει τα χαρίσματα και τις ικανότητές του, καθώς πολλές φορές, όταν κάνουμε κάτι καλά, πιστεύουμε ότι όλοι έτσι θα το έκαναν. Επιπλέον, όταν επαινείτε το παιδί σας, προσέξετε οι δηλώσεις σας να μην είναι υπερβολικές, καθώς αυτό θα έχει το αντίθετο αποτέλεσμα
· Όταν επιβραβεύετε το παιδί, αποφύγετε τις εκφράσεις όπως «Είσαι πολύ καλός μαθητής». Αντί αυτού, χρησιμοποιήστε εκφράσεις όπως «Μπράβο, τα πήγες πάρα πολύ καλά στο διαγώνισμα των μαθηματικών και είμαι περήφανη για ‘σένα». Με την έκφραση «Είσαι πολύ καλός μαθητής», εάν την επόμενη φορά δεν πάρει τόσο καλό βαθμό στο διαγώνισμα των μαθηματικών, το παιδί ίσως νιώσει ότι πλέον δεν το θεωρείτε καλό μαθητή
· Αποφύγετε να το συγκρίνετε με άλλα παιδιά. Το κάθε παιδί είναι μοναδικό και έχει διαφορετικά ταλέντα και ικανότητες
· Επικεντρωθείτε στα θετικά του χαρακτηριστικά και φροντίστε να του τα υπενθυμίζετε σε κάθε ευκαιρία
· Προσπαθήστε να επικοινωνήσετε στα παιδιά σας τα θετικά σας συναισθήματα προς αυτά. Πολλές φορές, λόγω της δικής μας κούρασης εστιάζουμε στην αρνητική συμπεριφορά του παιδιού με αποτέλεσμα να επικοινωνούμε μόνο τα αρνητικά μας συναισθήματα
· Βοηθήστε το παιδί να λαμβάνει αποφάσεις πιο αποτελεσματικά, να μπορεί να αντιληφθεί τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα μιας απόφασης
· Ζητάτε την άποψη του στα θέματα που το αφορούν
· Δείξετε στο παιδί ότι το να κάνουμε λάθη είναι μέρος της ζωής μας. Όλοι κάνουμε λάθη και μέσα από αυτά μαθαίνουμε
Θεογνωσία Μεϊτανή
Συμβουλευτική Ψυχολόγος